مدل یوزکیس (Use Case Modeling) یکی از تکنیک‌های مهم در تحلیل و طراحی سیستم‌های نرم‌افزاری است. این تکنیک به تحلیل‌گران و طراحان این امکان را می‌دهد که نیازمندی‌های سیستم را از نظر تعاملات کاربران با سیستم مشاهده و مستند کنند. در زیر به توضیح مبانی و مراحل مدل‌سازی موارد استفاده پرداخته می‌شود:

۱. تعریف موارد استفاده (Use Cases)

موارد استفاده بیانگر تعاملات بین کاربران (یا “اکترها”) و سیستم هستند. هر مورد استفاده می‌تواند شامل سناریوهای مختلفی باشد که نحوه استفاده کاربران از سیستم را تشریح می‌کند.

 ۲. شناسایی اکترها (Actors)

اکترها نمایانگر افرادی (یا سیستم‌هایی) هستند که با سیستم تعامل دارند. اکترها می‌توانند شامل کاربران نهایی، سیستم‌های دیگر، یا حتی زمان باشند. هر اکتر به نوعی وابسته به یکی از موارد استفاده است.

 ۳. ترسیم دیاگرام موارد استفاده

دیاگرام موارد استفاده تصویر کلی از سیستم و تعاملات آن را به نمایش می‌گذارد. این دیاگرام شامل موارد استفاده، اکترها و روابط بین آن‌ها می‌باشد. به‌طور معمول، از ابزارهایی مانند UML (زبان مدلسازی یونیفاید) برای ترسیم این دیاگرام‌ها استفاده می‌شود.

۴. توصیف جزئیات موارد استفاده

برای هر مورد استفاده، باید یک توصیف دقیق نوشته شود که شامل اطلاعاتی مانند:
– هدف مورد استفاده
– پیش‌شرط‌ها (چه شرایطی باید برقرار باشد تا مورد استفاده آغاز شود)
– سناریوی اصلی (مراحل و تعاملات اصلی)
– سناریوهای جانبی یا استثنایی (چگونه باید به شرایط خاص پاسخ داده شود)

 ۵. تجزیه و تحلیل و اعتبارسنجی

پس از ایجاد دیاگرام و توصیف موارد استفاده، مرحله بعدی تجزیه و تحلیل و اعتبارسنجی این موارد است تا اطمینان حاصل شود که همه نیازمندی‌ها برآورده شده‌اند و هیچ نیازمندی مهمی جا افتاده است.

 ۶. مستندسازی و نگهداری

مدل‌سازی موارد استفاده باید مستند شود تا در آینده به عنوان مرجعی برای توسعه و نگهداری سیستم مورد استفاده قرار گیرد. این مستندات باید به‌روزرسانی شوند تا همواره با تغییرات نیازمندی‌ها همگام باشند.

 مزایای مدل‌سازی موارد استفاده

• فهم مشترک: موارد استفاده باعث ایجاد فهم مشترک بین ذینفعان و تیم توسعه می‌شوند.
• برقراری ارتباط: این مدل‌سازی به برقراری ارتباط بهتر بین تحلیل‌گران، طراحان و کاربران کمک می‌کند.
• توسعه سیستم: با شفاف‌سازی نیازمندی‌ها، فرآیند توسعه نرم‌افزار تسهیل می‌شود.

مدل‌سازی موارد استفاده به‌عنوان ابزاری مؤثر در فرآیند توسعه نرم‌افزارهای موفق عمل می‌کند و کمک می‌کند که نیازمندی‌ها به‌درستی شناسایی و برآورده شوند.